Przepadek pojazdu za jazdę po alkoholu: Kiedy sąd musi orzec środek karny?

Wypadki powodowane przez pijanych kierowców budzą ogromne oburzenie opinii publicznej, które przekłada się na zaostrzenie sankcji karnych. Od 14 marca 2024 r. w Kodeksie karnym funkcjonują przepisy przewidujące obligatoryjny przepadek pojazdu mechanicznego w określonych przypadkach.

Kiedy sąd musi orzec przepadek pojazdu?

Sąd obligatoryjnie orzeka przepadek pojazdu, jeżeli sprawca:

• spowodował katastrofę, jej bezpośrednie niebezpieczeństwo lub wypadek, a stężenie alkoholu we krwi przekraczało 1 promil;
• prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości, a stężenie alkoholu we krwi przekraczało 1,5 promila;
• prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości (stężenie alkoholu we krwi przekraczało 0,5 promila) w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów, albo gdy był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo komunikacyjne popełnione w stanie nietrzeźwości.

Przepadek pojazdu w opisanych powyżej sytuacjach ma charakter obligatoryjny, czyli innymi słowy sąd musi go orzec w stosunku do sprawcy przestępstwa. Policja dokonuje wówczas tymczasowego zajęcia pojazdu, które może trwać maksymalnie 7 dni. W tym czasie prokurator powinien postanowić o dokonaniu zabezpieczenia majątkowego na tym pojeździe. Jeśli tego nie zrobi tymczasowe zajęcie upada i pojazd zostanie zwrócony właścicielowi. Brak zabezpieczenia majątkowego nie oznacza jednak, że w ewentualnym wyroku skazującym sąd nie będzie mógł orzec przepadku.

Co jeśli pojazd nie należy do sprawcy przestępstwa?

Oczywiście może się zdarzyć, że samochód, którym kierował sprawca przestępstwa, nie jest wcale jego własnością. W takiej sytuacji sąd nie orzeknie przepadku pojazdu, ale przepadek jego równowartości, której odpowiadać będzie wartość pojazdu określona w polisie ubezpieczeniowej. W przypadku braku polisy za równowartość przyjmuje się średnią wartość rynkową podobnego pojazdu. W razie potrzeby sąd może powołać biegłego rzeczoznawcę do oszacowania wartości. Taka sama sytuacja będzie miała miejsce, jeśli po popełnieniu przestępstwa sprawca zbył, darował lub ukrył podlegający przepadkowi pojazd.

Wyjątki od obowiązkowego przepadku pojazdu

Wyjątkiem od zasady obligatoryjnego przepadku pojazdu mechanicznego jest sytuacja, w której:

• sprawca prowadził pojazd w ramach wykonywania czynności zawodowych lub służbowych na rzecz pracodawcy,
• orzeczenie przepadku jest niemożliwe lub niecelowe z powodu utraty pojazdu, jego zniszczenia lub znacznego uszkodzenia.

W takim wypadku sąd orzeka nawiązkę w wysokości co najmniej 5000,00 złotych do 100000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

FAQ

1. Co to jest obligatoryjny przepadek pojazdu?

Obligatoryjny przepadek pojazdu oznacza, że sąd ma obowiązek orzec przepadek pojazdu mechanicznego w określonych sytuacjach, np. w przypadku prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości, w okresie obowiązywania orzeczonego wcześniej zakazu prowadzenia pojazdów.

2. Czy przepadek pojazdu dotyczy także pojazdów służbowych?

Nie, jeśli kierowca prowadził pojazd służbowy w ramach wykonywania obowiązków zawodowych, sąd zamiast przepadku orzeka nawiązkę pieniężną.

3. Jak długo policja może zatrzymać pojazd nietrzeźwego kierowcy?

Maksymalnie na 7 dni. W tym czasie prokurator powinien zdecydować o zabezpieczeniu majątkowym.

‍