Skrócenie okresu wykonywania środków karnych – kiedy jest to możliwe?

Większość osób słyszała zapewne o możliwości warunkowego przedterminowego zwolnienia z kary pozbawienia wolności. Kodeks karny przewiduje jednak również inną istotną z punktu widzenia skazanych opcję, jaką jest skrócenie okresy wykonywania środków karnych.

Czym są środki karne?

Środek karny to coś w rodzaju dodatkowej kary (tak zresztą były one w przeszłości nazywane), ukierunkowanej na zapobiegnięcie popełnieniu przez skazanego tego samego czynu zabronionego w przyszłości. Katalog środków karnych jakie sądy mogą orzekać wobec sprawców jest całkiem pokaźny. W praktyce do najczęściej stosowanych należą:

• zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych,
• zakaz wstępu na imprezy masowe,
• zakaz zajmowania określonych stanowisk lub wykonywania określonego zawodu.

Nierzadko środki karne mogą stanowić dla sprawcy przestępstwa większą dolegliwość niż orzeczona wobec niego kara główna. Tak może być np. w przypadku zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych nakładanego na osoby, dla których jazda samochodem jest koniecznością z uwagi na miejsce zamieszkania pozbawione transportu publicznego lub wykonywanie pracy wymagającej częstego przemieszczania się. Co gorsza, są sytuacje, w których sąd ma związane ręce i musi orzec środek karny, bo taki obowiązek wynika z ustawy. Warto przy tym pamiętać, że zakaz prowadzenia pojazdów może zostać pod pewnymi warunkami orzeczony wobec sprawcy nawet dożywotnio.

Kiedy można ubiegać się o skrócenie środka karnego?

Zgodnie z przepisami, sąd może uznać środek karny za wykonany przed upływem pełnego okresu jego trwania, jeżeli skazany przestrzegał porządku prawnego, a środek karny był wykonywany przez co najmniej rok.

Warunki:

• upłynęła co najmniej połowa okresu, na który orzeczono środek karny,
• skazany nie naruszył porządku prawnego,
• złożono do sądu odpowiedni wniosek o uznanie środka karnego za wykonany.

Co w przypadku dożywotniego środka karnego?

W przypadku środków karnych orzeczonych dożywotnio, sąd może uznać je za wykonane, jeśli:

• minęło co najmniej 15 lat od rozpoczęcia wykonywania środka,
• skazany przestrzegał prawa,
• nie ma obawy powrotu do przestępstwa,
• środek karny nie dotyczył wyjątków, o których niżej.

Kiedy skrócenie nie jest możliwe? Wyjątki

Przepisy przewidują dwa istotne wyjątki, w których sąd nie może skrócić okresu wykonywania środka karnego:

1. Zakaz wykonywania zawodu lub działalności – w przypadku skazania za:
   
   • umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu małoletniego,
   • przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego.
2. Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych – gdy sprawca w chwili przestępstwa:
   
   • był nietrzeźwy lub pod wpływem środka odurzającego,
   • zbiegł z miejsca zdarzenia.

Jak wygląda procedura?

1. Skazany lub jego obrońca składa wniosek do sądu o uznanie środka karnego za wykonany.
2. Wniosek powinien być dobrze uzasadniony – warto wykazać, że skazany:
   
   • przestrzega prawa,
   • nie stwarza zagrożenia dla społeczeństwa,
   • wykonuje obowiązki nałożone przez sąd (np. uczestniczy w terapii, jeśli była nakazana).
3. Sąd analizuje sprawę i podejmuje decyzję – może, ale nie musi uznać środka karnego za wykonany.

FAQ

1. Czy mogę złożyć wniosek po kilku miesiącach wykonywania środka karnego?

Nie. Wniosek można złożyć dopiero po upływie co najmniej roku i połowy okresu orzeczenia.

2. Czy mogę samodzielnie napisać wniosek, czy potrzebuję adwokata?

Można złożyć wniosek samodzielnie, ale dobrze przygotowane uzasadnienie przez prawnika zwiększa szanse na pozytywne rozpatrzenie.

3. Czy mogę odwołać się od odmowy skrócenia środka karnego?

Tak, przysługuje zażalenie na postanowienie sądu odmawiające uznania środka karnego za wykonany.

‍

Jeśli potrzebujesz pomocy przy przygotowaniu wniosku lub chcesz sprawdzić, czy możesz ubiegać się o skrócenie środka karnego – skontaktuj się z nami. Przeanalizujemy Twoją sytuację i pomożemy zwiększyć szansę na pozytywną decyzję sądu.

‍